เคยไหม? กำลังจะกินของอร่อย ๆ แต่ดันรู้สึกจี๊ดที่เพดานปาก อาการเจ็บเพดานปาก (Sore Palate) เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้กับทุกคน ไม่ว่าจะจากการเผลอกินของร้อนจัด หรือตื่นเช้ามาก็รู้สึกระคายเคือง บทความนี้ Teeth Talk Dental Clinic จะมาไขทุกข้อสงสัยว่าอาการนี้เกิดจากอะไร แบบไหนที่ควรเริ่มกังวล และต้องดูแลตัวเองยังไงให้หายไว
7 สาเหตุของอาการเจ็บเพดานปาก
อาการเจ็บที่เพดานปากเกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัย ตั้งแต่เรื่องเล็กน้อยไปจนถึงสัญญาณที่ต้องระวัง
- การบาดเจ็บในช่องปาก (Oral Trauma) เป็นสาเหตุที่พบบ่อย เช่น การเผลอกินอาหารหรือเครื่องดื่มที่ร้อนจัดจนลวก การเคี้ยวของแข็งอย่างน้ำแข็งหรือลูกอม หรือแม้แต่การแปรงฟันที่รุนแรงเกินไปจนไปครูดโดน
- แผลร้อนใน (Canker Sores) แผลวงกลมหรือวงรีเล็ก ๆ ที่มีสีขาวหรือเหลือง ขอบแดง สามารถเกิดขึ้นได้ทุกที่ในช่องปาก รวมถึงเพดานปาก สาเหตุส่วนใหญ่มักสัมพันธ์กับความเครียด การพักผ่อนน้อย หรือการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน
- การติดเชื้อราในช่องปาก (Oral Thrush) เกิดจากเชื้อราแคนดิดา (Candida) ที่เจริญเติบโตมากเกินไป มักพบบในผู้ที่ภูมิคุ้มกันอ่อนแอ หรือผู้ที่ใส่ฟันปลอม จะมีลักษณะเป็นฝ้าขาวครีมที่เพดานปาก ลิ้น และกระพุ้งแก้ม เมื่อขูดออกอาจมีเลือดซึมและเจ็บ
- ภาวะขาดน้ำ (Dehydration) เมื่อร่างกายขาดน้ำ ปากก็จะแห้ง ต่อมน้ำลายผลิตน้ำลายได้น้อยลง ทำให้เพดานปากแห้งและเกิดการระคายเคืองได้ง่าย
- ก้อนเนื้อหรือซีสต์ (Tumors or Cysts) แม้จะพบได้ไม่บ่อยเท่าสาเหตุอื่น แต่ก้อนเนื้อหรือซีสต์ที่ต่อมน้ำลายบริเวณเพดานปากก็สามารถทำให้เกิดอาการเจ็บหรือบวมได้
- โรคมือ เท้า ปาก (Hand, Foot, and Mouth Disease) เป็นการติดเชื้อไวรัสที่พบบ่อยในเด็ก แต่ผู้ใหญ่ก็เป็นได้ จะทำให้เกิดแผลหรือตุ่มพองในปาก รวมถึงที่เพดานปากด้วย
- การสูบบุหรี่ (Smoking) สารเคมีในบุหรี่และความร้อนเป็นตัวการร้ายที่ทำให้เกิดการระคายเคืองต่อเนื้อเยื่ออ่อนในช่องปากอย่างรุนแรง และอาจนำไปสู่ภาวะที่เรียกว่า “Nicotinic Stomatitis” ซึ่งเพดานปากจะอักเสบและมีจุดแดง ๆ
รับสิทธิ์พิเศษและคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ ปรึกษาฟรี!
อาการแบบไหนที่เป็นอันตรายควรพบทันตแพทย์
โดยปกติแล้ว อาการเจ็บเล็กน้อยจากแผลร้อนในหรือของร้อนลวกจะค่อย ๆ ดีขึ้นและหายเองภายใน 1-2 สัปดาห์ แต่ถ้าคุณมีอาการเหล่านี้ร่วมด้วยอาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อที่รุนแรง ควรที่จะมาพบทันตแพทย์
- มีอาการเจ็บปวดรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ
- อาการไม่ดีขึ้นเลยแม้จะผ่านไป 2 สัปดาห์แล้ว
- มีตุ่มน้ำใส ก้อนเนื้อแข็ง หรือแผ่นฝ้าขาว ๆ ที่ดูผิดปกติ
- มีเลือดออกง่ายที่แผล หรือแผลขยายวงกว้างขึ้น
- มีไข้สูง หรือต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอบวมโต
- รู้สึกกลืนอาหารลำบาก หรือหายใจติดขัด
แนวทางการรักษา
การดูแลด้วยตัวเองเบื้องต้น
ถ้าอาการเจ็บเพดานปากของคุณไม่รุนแรงและเพิ่งเริ่มเป็น ลองดูแลตัวเองตามนี้
- หลีกเลี่ยงของกระตุ้น : งดอาหารที่ร้อนจัด รสจัด (เปรี้ยว เผ็ด เค็ม) และของแข็งหรือกรอบที่จะไประคายเคืองแผลเพิ่ม
- บ้วนปากด้วยน้ำเกลืออุ่น ๆ : ใช้เกลือประมาณ 1/2 ช้อนชา ผสมน้ำอุ่น 1 แก้ว บ้วนปากวันละ 2-3 ครั้งหลังอาหาร จะช่วยทำความสะอาดและลดการอักเสบได้ดีมาก
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ : เพื่อให้ช่องปากชุ่มชื้น ป้องกันภาวะปากแห้ง
- พักผ่อนให้พอ : การพักผ่อนช่วยให้ร่างกายฟื้นฟูตัวเองและแผลหายเร็วขึ้น
- ใช้ยาแก้ปวด (ถ้าจำเป็น) : หากปวดมาก สามารถทานยาแก้ปวดกลุ่มพาราเซตามอลเพื่อบรรเทาอาการได้
การปรึกษาทันตแพทย์
คุณหมอจะวินิจฉัยหาสาเหตุ หากเกิดจากการติดเชื้อ เช่น เชื้อรา คุณหมอจะให้ยาต้านเชื้อรามาทาหรืออม หากเกิดจากการติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย ก็จะพิจารณาให้ยาตามอาการ
ในกรณีที่พบก้อนเนื้อหรือซีสต์ที่น่าสงสัย ทันตแพทย์อาจจำเป็นต้องเก็บตัวอย่างชิ้นเนื้อไปตรวจ หรือส่งต่อผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางเพื่อวางแผนการรักษาต่อไป
วิธีป้องกันไม่ให้เจ็บเพดานปาก
เราสามารถลดความเสี่ยงของการเจ็บเพดานปากได้ง่าย ๆ ด้วยการปรับพฤติกรรมเหล่านี้
- ระมัดระวังเรื่องอาหาร : เป่าอาหารหรือเครื่องดื่มที่ร้อนจัดให้พออุ่นก่อนทานเสมอ เคี้ยวอาหารแข็ง ๆ ด้วยความระมัดระวัง
- ดูแลสุขอนามัยช่องปาก : แปรงฟันให้ถูกวิธีและใช้ไหมขัดฟันเป็นประจำ เพื่อลดการสะสมของเชื้อโรค
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ : จิบน้ำบ่อย ๆ ตลอดวัน ป้องกันภาวะปากแห้ง
- ลดปัจจัยเสี่ยง : งดหรือลดการสูบบุหรี่ และการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ซึ่งเป็นตัวการที่ทำให้เนื้อเยื่อในปากระคายเคือง
- จัดการความเครียด : ความเครียดเป็นหนึ่งในปัจจัยกระตุ้นแผลร้อนใน การหาวิธีผ่อนคลายจึงช่วยได้
- พบทันตแพทย์เป็นประจำ : การตรวจสุขภาพฟันทุก 6 เดือน จะช่วยให้เราตรวจเจอปัญหาในช่องปากได้ตั้งแต่เนิ่น ๆ ก่อนที่จะลุกลาม
ปรึกษาอาการเจ็บเพดานปากกับทีมทันตแพทย์ชำนาญการที่ Teeth Talk Dental Clinic
ที่ Teeth Talk Dental Clinic เราเข้าใจดีว่าอาการเจ็บเพดานปาก ไม่ว่าจะบวม แดง หรือเป็นแผล นั้นสร้างความกังวลและรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันเพียงใด เราจึงมุ่งมั่นมอบประสบการณ์การรักษาที่ดีให้กับคุณ
- ทีมทันตแพทย์มากประสบการณ์ : เรามีทีมทันตแพทย์ที่เชี่ยวชาญในการประเมินรอยโรคในช่องปากโดยเฉพาะ สามารถวินิจฉัยได้อย่างแม่นยำว่าอาการเจ็บเพดานปากของคุณเกิดจากสาเหตุใด
- เครื่องมือและเทคโนโลยีที่ทันสมัย : เรามีอุปกรณ์ที่ช่วยในการตรวจวินิจฉัยรอยโรคในช่องปากได้อย่างชัดเจน ทำให้สามารถประเมินความรุนแรงและสาเหตุของอาการเจ็บเพดานปากได้อย่างแม่นยำ
- การรักษาที่นุ่มนวล ใส่ใจความรู้สึก : ทีมของเราให้ความสำคัญกับการสื่อสารที่ชัดเจน อธิบายสาเหตุและขั้นตอนการรักษาอย่างเข้าใจง่าย เพื่อสร้างบรรยากาศที่ผ่อนคลายและลดความกังวลให้คุณมากที่สุด
- วางแผนการรักษาและให้คำแนะนำแบบองค์รวม : เราไม่เพียงแต่มุ่งเน้นการรักษาแผล แต่ยังมองไปถึงการป้องกันในระยะยาว ให้คำแนะนำในการดูแลเพื่อลดปัจจัยเสี่ยง เพื่อป้องกันไม่ให้ปัญหาเจ็บเพดานปากกลับมากวนใจคุณอีก
หากคุณมีอาการเจ็บเพดานปาก หรือมีแผลในช่องปากที่กวนใจ อย่าปล่อยทิ้งไว้ สามารถนัดหมายเพื่อเข้ามาปรึกษาและตรวจเช็กสภาพช่องปากที่คลินิกทำฟันของเรา เพื่อวางแผนการรักษาที่เหมาะสมจากทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการเจ็บเพดานปาก
Teeth Talk Dental Clinic ได้รวบรวมคำถามยอดฮิตที่หลายคนสงสัยเกี่ยวกับอาการเจ็บเพดานปาก มาตอบให้หายข้องใจกัน
1. เจ็บเพดานปากกี่วันถึงจะหาย?
โดยทั่วไป หากเกิดจากสาเหตุที่ไม่รุนแรง เช่น ของร้อนลวก หรือแผลร้อนในเล็ก ๆ อาการมักจะดีขึ้นและหายได้เองภายใน 3 – 7 วัน แต่ถ้าหากอาการเจ็บนั้นนานเกิน 1-2 สัปดาห์ หรือดูเหมือนจะแย่ลง ควรรีบไปพบทันตแพทย์ทันที
2. เจ็บเพดานปากใช้น้ำยาบ้วนปากได้ไหม?
สามารถใช้ได้ แต่แนะนำให้เลือกสูตรที่ อ่อนโยน และไม่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ เพราะแอลกอฮอล์อาจทำให้แผลระคายเคืองและแสบมากขึ้น ทางเลือกที่ดีและปลอดภัยคือการบ้วนปากด้วยน้ำเกลืออุ่น ๆ
3. ถ้าเจ็บเพดานปาก ควรไปหาหมอทั่วไปหรือหมอฟันดี?
แนะนำให้ไปพบทันตแพทย์ก่อน เพราะทันตแพทย์คือผู้เชี่ยวชาญเรื่องช่องปากโดยตรง สามารถวินิจฉัยปัญหาที่เกี่ยวข้องกับเนื้อเยื่อในปาก ฟัน และเหงือกได้แม่นยำที่สุด
หากอาการเจ็บนั้นมาพร้อมกับไข้สูงและอาการทางระบบอื่น ๆ (เช่น เจ็บคอมาก) การไปพบแพทย์ทั่วไปก่อนก็สามารถทำได้ แต่หากปัญหานั้นอยู่ในช่องปากโดยเฉพาะ
สรุป อย่าปล่อยให้อาการเจ็บเพดานปากกวนใจ
อาการเจ็บเพดานปากส่วนใหญ่ไม่เป็นอันตรายและหายได้เอง แต่การสังเกตอาการและดูแลเบื้องต้นอย่างถูกวิธีก็เป็นสิ่งสำคัญ และที่สำคัญที่สุดคือการไม่ปล่อยทิ้งไว้หากอาการนั้นเรื้อรังหรือรุนแรงขึ้น การลงทุนเพื่อสุขภาพช่องปากคือการลงทุนเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดี
หากคุณกำลังมองหาคลินิกทำฟันที่เชี่ยวชาญและพร้อมให้คำปรึกษาอย่างละเอียด สามารถนัดหมายเพื่อประเมินสภาพฟันและวางแผนการรักษากับทีมทันตแพทย์ของเราได้ที่เบอร์โทร 099-113-8103 หรือ Line : @teethtalk หรือ Facebook Page : “Teeth Talk Dental Clinic คลินิกทันตกรรม จัดฟัน ทำฟัน” ทีมงานของเราพร้อมดูแลและมอบรอยยิ้มที่มั่นใจให้กับคุณ
