เปิดคู่มือดูแลหลังถอนฟัน ทั้งข้อปฏิบัติ และวิธีทำให้เลือดหยุดไหลเร็ว

ไม่ว่าจะเป็นการถอนฟันที่ผุเกินรักษา หรือการถอนฟันคุดที่สร้างปัญหา เชื่อว่าหลายคนคงรู้สึกกังวลไม่น้อย โดยเฉพาะเรื่องการดูแลตัวเองหลังการรักษา ทั้งอาการปวด บวม หรือที่น่ากังวลที่สุดคือปัญหาถอนฟันเลือดไหลไม่หยุด Teeth Talk Dental Clinic เข้าใจดีว่าการมีข้อมูลที่ถูกต้องคือสิ่งสำคัญที่สุด เราขอเป็นคู่มือฉบับสมบูรณ์ที่จะช่วยให้คุณผ่านช่วงเวลาพักฟื้นไปได้อย่างราบรื่น ปลอดภัย และลดความเสี่ยงจากภาวะแทรกซ้อนที่ไม่พึงประสงค์

“24 ชั่วโมงแรก” ช่วงเวลาสำคัญที่สุดหลังการถอนฟัน

วันแรกหลังการถอนฟันถือเป็นช่วงเวลาที่ต้องใส่ใจเป็นพิเศษ เพราะเป็นช่วงที่ร่างกายกำลังเริ่มกระบวนการซ่อมแซมตัวเอง การปฏิบัติตัวอย่างถูกต้องในช่วงเวลานี้จะช่วยลดอาการปวด บวม และที่สำคัญคือช่วยให้เลือดหยุดไหลได้เร็วขึ้น

การกัดผ้าก๊อซ : วิธีทำให้เลือดหยุดไหลหลังถอนฟันที่ถูกต้องที่สุด

ขั้นตอนแรกและสำคัญที่สุดคือการกัดผ้าก๊อซที่ทันตแพทย์ใส่ไว้ให้ ควรกัดให้นิ่งและแน่นบริเวณแผลต่อเนื่องประมาณ 1-2 ชั่วโมง เพื่อสร้างแรงกดที่ช่วยให้เลือดแข็งตัว หากยังมีเลือดซึมออกมา ให้เปลี่ยนผ้าก๊อซชิ้นใหม่แล้วกัดต่ออีกประมาณ 30-60 นาที สิ่งสำคัญคือ ห้ามบ้วนน้ำลายหรือเลือดทิ้งเด็ดขาด ให้ใช้วิธีกลืนลงไป เพราะการบ้วนจะสร้างแรงดูดที่อาจทำให้ลิ่มเลือดที่กำลังก่อตัวหลุดออกและทำให้เลือดไหลไม่หยุด

การประคบเย็นเพื่อลดอาการบวมและปวด

ในช่วง 24 ชั่วโมงแรกหลังการรักษา ให้นำเจลเย็นหรือน้ำแข็งห่อผ้ามาประคบบริเวณแก้มด้านนอกตรงตำแหน่งที่ ถอนฟัน การประคบเย็นจะช่วยให้หลอดเลือดหดตัว ลดอาการบวมและบรรเทาอาการปวดได้เป็นอย่างดี ควรประคบครั้งละ 15-20 นาที แล้วพักเป็นระยะ ๆ

การรับประทานยาตามที่ทันตแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด

หลังยาชาหมดฤทธิ์ อาการปวดจะเริ่มเกิดขึ้น ซึ่งเป็นเรื่องปกติ ควรรับประทานยาแก้ปวดตามที่ทันตแพทย์จ่ายให้เพื่อควบคุมอาการ หากได้รับยาปฏิชีวนะ (ยาฆ่าเชื้อ) ควรกินให้ครบตามกำหนดแม้ว่าอาการปวดจะหายแล้วก็ตาม เพื่อป้องกันการติดเชื้อที่อาจเกิดขึ้นได้

ข้อปฏิบัติทั่วไปหลังการถอนฟัน เพื่อให้แผลหายไว ไร้ภาวะแทรกซ้อน

หลังผ่านพ้น 24 ชั่วโมงแรกไปแล้ว การดูแลตัวเองอย่างต่อเนื่องยังคงเป็นสิ่งสำคัญ นี่คือข้อควรปฏิบัติและข้อควรเลี่ยงที่จะช่วยให้แผลของคุณฟื้นตัวได้ดีที่สุด

สิ่งที่ควรทำหลังการถอนฟัน

รับประทานอาหารอ่อน นิ่ม และมีรสไม่จัด เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม หรือซุป
พักผ่อนให้เพียงพอ หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายหนัก ๆ ในช่วง 2-3 วันแรก
นอนหนุนหมอนให้สูงกว่าปกติเล็กน้อย เพื่อช่วยลดอาการบวม
แปรงฟันได้ตามปกติในวันถัดไป โดยใช้ความระมัดระวังเป็นพิเศษบริเวณใกล้เคียงกับแผล
บ้วนปากเบา ๆ ด้วยน้ำเกลืออุ่น ๆ (เกลือครึ่งช้อนชาผสมน้ำอุ่น 1 แก้ว) หลังรับประทานอาหารในวันถัดไป เพื่อช่วยทำความสะอาดแผล

สิ่งที่ควรเลี่ยงอย่างเด็ดขาด

ห้ามใช้หลอดดูดน้ำ เพราะแรงดูดอาจทำให้ลิ่มเลือดหลุดได้
ห้ามสูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เพราะจะขัดขวางกระบวนการหายของแผล
ห้ามบ้วนปากหรือน้ำลายแรง ๆ ในช่วง 2-3 วันแรก
ห้ามใช้นิ้ว ลิ้น หรือไม้จิ้มฟันไปเขี่ยหรือดูดบริเวณแผล
งดรับประทานอาหารที่ร้อนจัด เย็นจัด หรือแข็งเกินไป

ทำความเข้าใจกระบวนการหายของแผลหลังถอนฟัน

การเข้าใจว่าร่างกายของเราซ่อมแซมตัวเองอย่างไรจะช่วยให้คุณคลายความกังวลและสามารถสังเกตอาการของตัวเองได้ดีขึ้น

ลิ่มเลือด (Blood Clot) คืออะไร และสำคัญอย่างไร

หลังจากถอนฟัน ช่องว่างที่เคยเป็นที่อยู่ของรากฟันจะเต็มไปด้วยเลือด ซึ่งจะแข็งตัวกลายเป็น “ลิ่มเลือด” ซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะทำหน้าที่เหมือน “พลาสเตอร์ธรรมชาติ” ที่ช่วยปกป้องกระดูกและเส้นประสาทที่อยู่ข้างใต้ ป้องกันการติดเชื้อ และเป็นพื้นฐานให้เนื้อเยื่อใหม่เจริญขึ้นมาทดแทน การดูแลไม่ให้ลิ่มเลือดหลุดจึงเป็นหัวใจสำคัญของการฟื้นตัวนั่นเอง

ไทม์ไลน์การฟื้นตัว : แผลจะหายสนิทเมื่อไหร่

ระยะเวลาการฟื้นตัวอาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล แต่โดยทั่วไปสามารถแบ่งได้ดังนี้

24 ชั่วโมงแรก : เป็นช่วงที่ลิ่มเลือดก่อตัว อาการปวดและบวมจะชัดเจนที่สุด
2-3 วันหลังถอน : อาการปวดและบวมจะค่อย ๆ ลดลงอย่างเห็นได้ชัด
1 สัปดาห์ : แผลในช่องปากจะเริ่มปิดสนิท ทันตแพทย์อาจนัดมาตัดไหม (ถ้ามี) อาการส่วนใหญ่จะหายเป็นปกติ
1 เดือนขึ้นไป : เนื้อเยื่อเหงือกจะปิดสนิทดี กระดูกข้างใต้จะค่อยๆ สร้างตัวจนเต็ม ซึ่งอาจใช้เวลาหลายเดือน

สัญญาณเตือน! เมื่อไหร่ที่ควรกังวลเรื่อง “ถอนฟันเลือดไหลไม่หยุด”

แม้ว่าการมีเลือดซึมออกจากแผลในวันแรกจะเป็นเรื่องปกติ แต่หากคุณพบอาการเหล่านี้ ควรรีบติดต่อคลินิกทำฟัน หรือกลับมาพบทันตแพทย์ทันที

เลือดสดยังคงไหลเต็มปากแม้จะกัดผ้าก๊อซอย่างถูกต้องนานกว่า 2-3 ชั่วโมงแล้ว
มีไข้สูง หรือรู้สึกหนาวสั่น
อาการปวดรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ แม้จะรับประทานยาแก้ปวดแล้ว
อาการบวมเพิ่มมากขึ้นหลังผ่านไป 3 วัน
มีหนองหรือรสชาติผิดปกติในปาก

รวมคำถามที่พบบ่อยหลังการดูแลหลังถอนฟัน

เราได้รวบรวมคำถามที่หลายคนสงสัยเกี่ยวกับการดูแลหลังถอนฟันมาไว้ที่นี่แล้ว เพื่อไขทุกข้อข้องใจของคุณ

1. ปกติแล้วถอนฟันเลือดไหลกี่ชั่วโมง?

โดยปกติเลือดควรจะหยุดไหลสนิทหลังกัดผ้าก๊อซไปแล้ว 1-2 ชั่วโมง แต่อาจยังมีเลือดซึมปนกับน้ำลายได้บ้างในช่วง 24 ชั่วโมงแรก ซึ่งถือว่าปกติ

2. หลังถอนฟัน ควรเริ่มแปรงฟันและบ้วนปากได้เมื่อไหร่?

สามารถเริ่มแปรงฟันได้ในวันถัดไป (หลัง 24 ชั่วโมง) โดยแปรงอย่างเบามือและหลีกเลี่ยงบริเวณแผลโดยตรง และสามารถเริ่มบ้วนปากเบาๆ ด้วยน้ำเกลืออุ่นได้เช่นกัน

3. กระดูกเบ้าฟันอักเสบ (Dry Socket) คืออะไร และป้องกันได้อย่างไร?

คือภาวะที่ลิ่มเลือดหลุดออกจากเบ้าฟันก่อนเวลาอันควร ทำให้กระดูกและเส้นประสาทถูกเปิดออก ส่งผลให้เกิดอาการปวดอย่างรุนแรง สามารถป้องกันได้โดยปฏิบัติตามข้อห้ามอย่างเคร่งครัด โดยเฉพาะการไม่ใช้หลอดดูดและไม่บ้วนปากแรงๆ

สรุป การดูแลหลังการถอนฟันอย่างถูกวิธี คือกุญแจสู่การฟื้นตัวที่รวดเร็ว

การดูแลหลังถอนฟันไม่ใช่เรื่องยุ่งยาก แต่ต้องอาศัยความใส่ใจและปฏิบัติตามคำแนะนำของทันตแพทย์อย่างเคร่งครัด การดูแลแผลที่ดีในช่วง 24 ชั่วโมงแรก การรับประทานอาหารที่เหมาะสม และการหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง จะช่วยให้แผลของคุณหายเร็วขึ้น ลดอาการเจ็บปวด และป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้ ทำให้คุณกลับมาใช้ชีวิตประจำวันและมีรอยยิ้มที่สดใสได้อีกครั้งในเวลาไม่นาน

ที่ Teeth Talk Dental Clinic เราไม่ได้ให้ความสำคัญแค่การรักษา แต่ยังใส่ใจในทุกขั้นตอนของการดูแลหลังการรักษา ทีมทันตแพทย์ของเราพร้อมให้คำแนะนำอย่างละเอียดและชัดเจนเพื่อให้คุณกลับไปพักฟื้นได้อย่างสบายใจ หากคุณมีข้อสงสัยหรือต้องการนัดหมายเพื่อตรวจสุขภาพช่องปากและฟัน สามารถติดต่อเราได้ที่เบอร์โทร 095-491-8659 หรือ Line : @teethtalk หรือ Facebook Page : “Teeth Talk Dental Clinic คลินิกทันตกรรม จัดฟัน ทำฟัน ”